به طور کلی پوست و مو بهترین و راحت‌ترین راه برای شناخت مزاج افراد است

بلغمی مزاج ها از منظر طب اسلامی:

همان طور که ميدانيد در بدن همگی ما ۴ خلط( دم، صفرا، بلغم و سودا) موجود است . هر یک از این اخلاط که ميزان شان از حد طبيعي بیش تر شود می گوییم آن خلط غلبه نموده است . غلبه اخلاط مشکلات بسياري براي بدن ایجاد ميکند که این مشکلات می توانند خودشان را در اندام های مختلف به طرق گوناگون نشان دهند. حال می خواهیم بدانیم غلبه بلغم چیست و در هر یک از اندام ما چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

بلغم یکی از خلط های چهارگانه( اخلاط اربعه) در طب اخلاطی است. به نظر پزشکان سنتی این خلط طبعی سرد و مرطوب دارد و استفاده زیاد خوراکي های سردي بخش سبب ازدیاد این خلط در بدن ميشود .

می دانید غلبه بلغم چیست که تمامی پزشکان طب سنتی از آن حرف ميزنند و منعش می کنند؟ غلبه بلغم مشکلی مزاجی است که متأسفانه در بیش تر اشخاص جامعه موجود است . درصورتی که شما هم با وجود اندامی لاغر، شکم بزرگی دارید بدانید که این شکم ناشی از غلبه بلغم است.

افراد بلغمی دچار چاقی شکمی و مقداری هم چاقی از ناحیه پهلو می‌باشند

بلغم چیست و مشخصات بلغمی ها چیست؟

ميزان بلغم در انسان سالم یک درصد است و چون سبک تر از سودا و دم است معمولاً حجام در نخستین خونگیری فرد بلغمی شاهد خون شفاف و کم مایه ای است، بلغم مانند کشک یا سفیده تخم مرغ بوده و مربوط به سیستم لنفاوی یا سیستم ایمنی است و از جنس آب و سرد و تر است، اشخاص بلغمی به دلیل سردي این مزاج دارای رنگ پوستی روشن، بور و یا چه بسا پوست سفید و موهای بور یا سفید میباشند.

به طور کلی پوست و مو بهترین و راحت ترین راه براي شناخت مزاج اشخاص است و موی تیره و خشن علامت شخصی با مزاج گرم و موی روشن و نازک( لَخت) علامت شخصی با مزاج سرد است. دم و صفرا گرم هستند، سودا و بلغم سرد هستند. اشخاص بلغمی علاوه بر پوست و موی روشن و شفاف دچار چاقی شکمی و قدری هم چاقی از ناحیه پهلو می باشند که البته با تعدیل بلغم خود و روی آوردن به استفاده موادی که گرم و خشک هستند مانند خرما و زیره و اسپند و… می توانند از چاق شدن مفرط جلوگيري به عمل آورند و با استفاده ماده های مسهل و تخلیه روده و معده از چاقی خود بکاهند.

اشخاص بلغمی اغلب از نفخ معده و سردي سر دل رنج می برند که می توانند با ترک سردي ها و استفاده گرمی جات به سلامت معده و بطور کلی سلامت جسم خود کمک کنند، زیرا بر مبنای طب یونان که طب اسلام هم تا حدودی برگرفته از طب یونان است و قدمتی بالغ بر ۴۰۰۰ سال دارد منشأ تمام بیماریها در معده پنهان است و با تندرستی معده تمام امراضی از بدن دفع خواهد شد.( طب اسلامی، خون+ معده را منشأ تندرستی و بیماري می داند) در منبع های طب اسلامی از یبوست بعنوان یکی از امراض معده به امّ الامراض تعبیر شده، بنابراین یک پزشک ماهر قبل از این که سفارش به حجامت بعنوان درمان خونی داشته باشد به تجويز مسهل و خالی کردن معده بیمار توجه ميکند که در منابع طبی، شیوه های قی و تنقیه پیشنهاد شده است.

بلغم یکی از خلط‌های چهارگانه در طب اخلاطی است

غلبه بلغم

زمانی که در فردی خلط بلغم بیشتر شود زبان به رنگ سپیدی می گراید و فرد حس سرما ميکند و در موقع غلبه بلغم تمامی یا برخی از حالات زیر هم در فرد دیده ميشود :

ترشی دهان
سپیدی بدن
پوست شل و آبدار
زود سفید شدن موها
سردي دست و پا
دیر هضم شدن غذا( توقف زیاد غذا در معده و آروغ زدن ترش)
خواب الودگی و زیاد خوابیدن
جاری شدن آب از دهان در خواب
رقیق بودن آب بينی ( ترشح زیاد بینی)
فراموشی و کند ذهني
کم حواسی
زيادي دفع ادرار
سستی و ضعف
دفع ادرار با فشار زیاد
ریزش مو زودتر از زمان مقرر
درد معده
قولنج( درد کمر و گردن و شانه ها)
گرفتگی ماهیچه های پشت و گردن
زانو درد و پا درد
بیماري پارکینسون
بیماري پیسی
نقرس (gout)
تنگی نفس
تپش قلب( بالاخص در موقع بلند شدن از خواب)
سرفه زیاد
ضعف مثانه
لک های قهوه ای در چشم

برخی از علایم فوق تند ظاهر شده و برخی ديگر در اثر توجه نکردن به خلط بیشتر و در طولانی مدت بروز ميکنند .

پزشکان سنتی علل آن را خوردن غذاها و موادی که مزاج سرد دارند میدانند؛ و براي اصلاح و درمان خوردن گوشت گوسفند و شتر، ادویه جات و گرمی جات و استفاده نکردن سردي جات سفارش ميکنند .

غلبه بلغم باعث سفیدی مو و موجب آرتروز و رماتیسم در اندام‌های تحتانی می‌شود

غذاهای مضر برای بلغمی مزاج ها

غذاهای لبنیات، سرکه، ترشی و لیته، شور، سیب زمینی، عدس، قارچ، گوشت گاو و گوساله، گوشت سفید( براي رماتیسمی ها بد بوده و درد را زیاد می کند)، چای، قهوه، نسکافه، میوه ترش و نرسیده، نارنگی، کیوی، خیار پوست کنده، لیمو شیرین، سوپ جو با زنجبیل روغن نباتی، کره گیاهی، نوشابه، برنج، سوسیس و کالباس و فراورده های این چنینی.

غذاهای مفید برای بلغمی مزاج ها

گوشت( شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک)، ادویه جات( هل – دارچین – زنجبیل – زیره- زعفران – زنیان- سیر- موسیر – خردل)، سبزیجات( کرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه)، کلم، مارچوبه، نخود، گردو هندی، قدومه شیرازی، کدو حلوایی، لیمو ترش، گندم.

زمستان فصل غلبه بلغم است و استفاده سردي ها مانند سالاد کاهو، الویه و ماست زیان آور بوده و در صورت استفاده، مسلما باید با مسهل خورده شود.

سرد مزاج ها بهتر است همراه غذا ادویه جات، زعفران و یا سرکه شیره استفاده کنند.

زرشک پلو با مرغ، باقالی پلو با ماهی، سالاد الویه و ماکارونی بلغم زا هستند و باید با ادویه جاتی مانند فلفل سیاه، زنجبیل، آویشن یا زعفران استفاده شوند.

تند غذا خوردن موجب تولید بلغم و سودای زیان آور ميشود ، خوابیدن بعد از غذا باعث افزایش بلغم ميشود . وعده ناهار و به ویژه خوابیدن بعد از آن سبب افزایش بلغم ميشود .

غلبه بلغم سبب سپیدی مو و موجب آرتروز و رماتیسم در اندام های تحتانی ميشود ، افراط در استفاده سردي ها موجب چاقی، کند ذهني و کاهش اعتماد به نفس و ترس ميشود .

غلبه بلغم باعث درد عضلات می‌شود و در گوش هم موجب خستگی زودرس می‌شود

غلبه بلغم در اندام

چرخش چشم از بلغم است و درصورتی که بلغم داخل چشم بلور شود کم بينايي به وجود میاید . درصورتی که بلغم در بینی زیاد شود اختلال در بویایی پدید میاید . بلغم لزج هر وقت بر پوست بیفتد بیماري برص به وجود مي‌ايد . همان طور که ناراحتی مو و پوست را سفید ميکند و موجب برص ميشود .

غلبه بلغم سبب ایجاد عرق سرد ميشود . پوست نرم، تعریق سرد زیاد، کف دست و پا مرطوب، خواب زیاد، پف اندام و صورت، خستگی زودرس، اذیت شدن در سرما و پنهان بودن رگ ها از ديگر علامت های غلبه بلغم است.

غلبه بلغم سبب درد عضلات ميشود و در گوش هم موجب خستگی زودرس ميشود و گوش گاهی دچار درد های مقطعی ميشود . گاهی کمردرد، گاهی پادرد، گاهی زانودرد. زیرا حضور بلغم مقطعی است و بلغم خلطی در جریان است.

درصورتی که بلغم در روده غلبه کند موجب دفع بی اختیار ميشود . حالتی که بیش تر در پیری پیش میاید . در این وضعیت فرد نخست گاز دفع ميکند درصورتی که بدتر شود دچار یبوست سردي ميشود که چاره اش صرفا سالاد با آلوئه ورا است. بدتر از این اسهال سرد است. اسهالی که آن هم همراه با گاز است. معمولاً این بیماری اسهال ها عفونی میشوند . بالاتر از تمامی این ها اسهال وبایی است که در آن بدن می خواهد فضولات را سریع بیرون بدهد. درصورتی که این سردي در مثانه باشد بی اختیاری ادرار پدید میاید و فرد زیاد به دستشویی میرود یا در گریه ها و خنده های شدید امکان دارد ادرار کند.

سردي در اندام جنسی موجب احتلام زیاد ميشود و فرد تراوش های جنسی بی اختیار دارد. درصورتی که سردي از این هم بیش تر شود فرد دچار زودارضایی ميشود . بالاتر از تمامی سوزش جنسی مستمر و لاغري عضلانی( افت عضلات) یا آتروفی است. در زنان هم افتادگی سینه علامت غلبه بلغم است. همين‌ طور که غلبه بلغم پیش برود رحم شان هم سرد ميشود و در پایان می تواند منجر به ناباروری شود.

آب بيش ترین جا را در بدن اشغال ميکند و بیش تر بدن ما از آب است، در خاک رخنه ميکند و حرکتی رو به پائین دارد. براي همین یک فرد بلغمی مزاج یا شخصی با غلبه بلغم دائم در خاطره های گذشته سیر ميکند و از آنجایی که آب به جا های ریز هم نفوذ ميکند این فرد ریزبین هم است. درصورتی که بلغم در مفصل ها بی اندازه متعارف شد ورم و در نتيجه آرتروز به وجود می آید . به عنوان مثال آرتروز گردن که با ورم همراه است و در سن ۳۵ سالگی معمولاً بروز ميکند .

درصورتی که سردي در ستون فقرات بروز کند رماتیسم به وجود مي‌ايد . رماتیسم در اثر رطوبت زیاد و سردي به وجود مي‌ايد و درصورتی که مفصل ها خشک شوند ساییدگی به وجود مي‌ايد .

درصورتی که در سیستم گوارش غلبه بلغم داشته باشیم اشتها زیاد شده و شکم بزرگ ميشود . در چنين مواردی درمان باید بسیار آهسته پیش برود.

درصورتی که سردي در معده زیاد شود نخست خود را به شکل آروغ زدن نشان ميدهد ، بعد دیر هضم کردن غذا، بعد نفخ و نهایتا استفراغ. زیرا بلغم در معده بیش از حد اش شده و غذا اصلاً هضم نمی شود، بدین ترتیب این غذا در معده تولید گاز ميکند و علامتش هم بوی بد دهان است. درصورتی که کودکی معده اش سرد شده باشد با عصاره انگور می توان معده اش را گرم کرد. اصلاً این سردي در معده چه بسا در تکلم کودک هم اختلال ایجاد ميکند .

گردآوری:بخش سلامت بیتوته