آن‌جا که پیامبر(ص) و جانشینان بر حقّ او یعنی ائمه معصمومین(ع) از شأن، عظمت و مقام والایی در نزد پروردگار متعال و در نظام تکوین و تشریع برخوردار هستند، زیارت آنان چه در زمان حیات و چه پس از رحلت یا شهادت، دارای فضیلت‌هایی است. در این نوشتار برآنیم تا اهمیت و فضیلت زیارت هشتمین سپهر سعادت حضرت امام رضا(ع) را از دیدگاه پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) مورد بررسی قرار دهیم:

پیامبراکرم(ص)

جابر جعفی روایت کرده است: از وصی اوصیا و وارث علم انبیا ابوجعفر امام محمد باقر(ع) شنیدم، می‌فرمود: پدرم سیدالعابدین علی‌بن‌الحسین(ع) از پدرش سیدالشهدا حسین‌بن‌علی(ع) از سید اوصیا امیرالمومنین علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) حدیث کرد که گفت: رسول خدا(ص) فرمودند: پاره‌ای از تن من در زمین خراسان به خاک سپرده می‌شودکه هیچ دردمندی او را زیارت نمی‌کند، مگر این‌که خداوند ناراحتی و غم او را برطرف می‌کند و هر گناه‌کاری که او را زیارت کند، خداوند متعال گناهانش را می‌بخشد.

امام صادق(ع) از پدران خود از جدّش امیرمؤمنان(ع) از رسول خدا(ص) حدیث کرد که فرمود: زود باشد که پاره‌ای از تن من در زمین خراسان به خاک سپرده شود، آگاه باشید هیچ مؤمنی او را زیارت نمی‌کند، مگر آن‌که حق تعالی بهشت را بر او واجب نماید و بدنش را بر آتش جهنم حرام گرداند.

امام علی(ع)

نعمان‌بن‌سعد روایت کرده است: امیرمؤمنان علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) فرمودند: زود باشد که مردی از فرزندان من در خاک خراسان به زهر ستم شهید شود، او هم‌نام من و پدرش هم‌نام موسی‌بن‌عمران است. هرکس او را در غربت زیارت کند، خداوند متعال گناهان قدیم و جدیدش را ببخشد؛ هرچند به تعداد ستارگان آسمان و قطرات باران و برگ درختان باشد.

امام صادق(ع)

حسین‌بن‌زید از امام صادق(ع) روایت کرده است که می‌فرمود: مردی را از اولاد فرزندم موسی که هم‌نام جدّم امیرالمؤمنین است، به توس خراسان می‌برند، وی در آن‌جا با زهر، شهید می‌شود و غریبانه به خاکش می‌سپارند. هرکس مزار او را زیارت کند و به حقّ او عارف باشد، خداوند عزّوجل به او پاداشی همانند پاداش کسی‌که پیش از فتح مکه در راه خدا انفاق کرده و در راه خدا با دشمنان جنگیده است، عطا فرماید.

حمزه‌بن‌عمران گفت: امام صادق(ع) فرمود: نوه‌ام در سرزمین خراسان در شهری که آن را توس می‌نامند، شهید خواهد شد. هرکس او را زیارت کند و به حقّ او عارف باشد، در قیامت دستِ او را گرفته و به بهشت داخل می‌کنم، هرچند از اهل گناه‌کاران بزرگ باشد. راوی پرسید: عرفان در حقّ امام چیست؟ امام فرمود: یقین داشته باشد آن حضرت امام و پیشوایی است که اطاعت و فرمان‌برداری او بر خلق، واجب و امامی است که در غربت شهید شده است. آری کسی‌که آن امام را زیارت کند و عارف به حقّ او باشد، پروردگار جهان، پاداش هفتادهزار شهید از شهیدانی را که در حضور رسول خدا(ص) با حقیقتِ ایمان شهید شده‌اند، عطا فرماید.

امام کاظم(ع)

امام موسی(ع) فرمود: کسی‌که این فرزندم را -و با دست اشاره فرمود به ابی‌الحسن‌الرضا(ع)- زیارت کند، بهشت پاداش اوست.

سلیمان‌بن‌حفص‌ مروزی روایت کرده است: از موسی‌بن‌جعفر(ع) شنیدم، فرمود: به‌راستی که فرزندم علی(ع) از روی ستم با زهر شهید می‌شود و درکنار قبر هارون در توس به خاک سپرده می‌شود. هرکس او را زیارت کند، همانند فردی است که رسول خدا(ص) را زیارت کرده است.

هم‌چنین امام موسی‌بن‌جعفر(ع) فرمود: این فرزندم-اشاره به امام رضا(ع)- در سرزمین غریب ازدنیا خواهد رفت. هرکس زیارت کند او را درحالی‌که حقّ او را بشناسد و مطیع او باشد، پاداش او نزد پروردگار متعال همانند پاداش شهدای بدر است.

امام رضا(ع)

ابن‌ابی‌نصر بزنطی روایت کرده است: از حضرت رضا(ع) شنیدم، می‌فرمود: هرکس از شیعیانم مرا زیارت کند، درحالی‌که عارف به حقّ من باشد، روز قیامت شفاعتش خواهم کرد.

حضرت رضا(ع) فرمود: هرکس مرا با وجود دوری راه زیارت کند، در روز قیامت در سه موقف به یاری او خواهم آمد تا او را از ناراحتی‌های آن حال نجات دهم؛ در آن هنگام که نامه‌های اعمال به دست راست-نیکوکاران- و چپ-زیان‌کاران- می‌رسد، هنگام عبور از پل صراط و در هنگام حساب‌رسی و سنجشِ اعمال.

یاسر خادم روایت کرده است: علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) فرمودند: برای زیارتِ هیچ قبری باروبنه نبندند و سفر نکنند مگر برای زیارت قبورِ ما اهل‌بیت(ع). آری، آگاه باشید که من با زهر شهید و در غربت به خاک سپرده خواهم شد؛ هرکس برای زیارت من سفر کند، دعایش مستجاب و گناهانش بخشیده خواهد شد.

از امام رضا(ع) روایت شده است که فرموده‌اند: کسی‌که به قصد زیارت من حرکت کند، خداوند متعال دعای او را مستجاب می‌کند و گناهانش را می‌بخشد. آگاه باشید، هرکس قبرم را زیارت کند، اجر و پاداش او همانند کسی است که پیامبر اکرم(ص) را زیارت کرده است و خداوند متعال در نامه عمل زائرم پاداش یک‌هزار حج مبرور و یک‌هزار عمره مقبول می‌نویسد و من و پدرانم، شفیعان او در روز رستاخیز هستیم و به‌درستی‌که این بقعه- محل قبرم- گلستانی از گلستان‌های بهشت و محل رفت‌وآمد فرشتگان است که پیوسته گروهی از آسمان فرود می‌آیند و گروهی دیگر به آسمان صعود می‌کنند، تا این‌که در صور دمیده شود.

در روایتی دیگر امام هشتم(ع) فرمود: روزگار به پایان نخواهد رسید، تا توس محلّ رفت‌وآمد شیعیان و زیارت‌کنندگان من گردد. آگاه باشید هرکس مرا در توس و در غربت زیارت کند، در روز قیامت با من و در درجه من باشد و گناهانش بخشیده شود.

عبدالسلام هروی روایت کرده که گفت: از امام رضا(ع) شنیدم که فرمود: مرا مظلومانه و با زهر ستم شهید می‌کنند و در کنار قبر هارون به خاک می‌سپارند. خداوند قبر مرا زیارت‌گاه و محلّ رفت‌وآمد شیعیان و دوستانم قرار خواهد داد. هرکس مرا در غربتم زیارت کند، زیارت او در روز قیامت بر من واجب می‌شود. سوگند به آن‌که محمد(ص) را به نبوّت گرامی داشت و او را بر تمامی خلقش برگزید، هیچ‌یک از شما در کنار قبر من دو رکعت نماز نگذارد، مگر آن‌که مستحقّ آمرزش پروردگار عزّوجل گردد، در آن روز که او را ملاقات کند. سوگند به کسی‌که ما را پس از محمد(ص) به امامت منصوب فرمود و وصایت پیامبر(ص) را به ما اختصاص داد. زائران قبر من در قیامت گرامی‌ترین افراد نزد خدایند و هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت کند و به روی او قطره‌ای از آب برسد، مگر آن‌که خداوند متعال بدن او را بر آتش جهنم حرام کند.

احمدبن‌محمد بزنطی روایت کرده که گفت: در نامه حضرت رضا(ع) خواندم که مرقوم داشته باشد، به شیعیان من این پیام را برسان که زیارت من معادل یک‌هزار حج است. راوی گوید: به فرزندش امام جواد(ع) عرض کردم، آیا هزار حج؟ امام جواد(ع) فرمود: آری، به‌خدا سوگند هزارهزار حج است برای کسی‌که او را زیارت کند و به حقّ او عارف باشد.

امام جواد(ع)

ایوب‌بن‌نوح روایت کرده است که از ابوجعفر امام جواد(ع) شنیدم که می‌فرمود: هرکس قبر پدرم را در توس زیارت کند، خداوند گناهان قدیم و جدید –تمامی گناهان- او را خواهد بخشید و چون روز قیامت شود، رو‌به‌روی منبر رسول خدا(ص) برای او منبری نصب کنند، روی آن قرار گیرد تا رسیدگیِ خداوند متعال به حسابِ خلایق به پایان رسد.

علی‌بن‌مهزیار روایت کرده که گفت: به ابوجعفر امام جواد(ع) عرض کردم فدایت شوم، زیارت حضرت رضا(ع) برتر است یا زیارت ابی‌عبدالله‌الحسین(ع)؟ امام جواد(ع) فرمودند: زیارت پدرم برتر است؛ زیرا ابوعبدالله‌الحسین(ع) را تمامی مردم زیارت می‌کنند ولی پدرم را جز جمعی از خواص شیعیان زیارت نمی‌کنند.

عبدالعظیم حسنی روایت کرده که گفت: شنیدم که ابوجعفر جوادالائمه(ع) می‌فرمود: خداوند متعال بدن زائران پدرم را که به‌وسیله باران یا سرما و یا گرما رنج و زحمتی متحمل شده باشند، بر آتش جهنم حرام می‌کند.

ابوهاشم جعفری روایت کرده که گفت: شنیدم که اباجعفر جوادالائمه(ع) می‌فرمود: به‌درستی‌که در میان دو کوه شهر توس، مشتی خاک بهشت است و هرکس در آن دشت وارد شود، روز رستاخیز از آتش جهنم درامان خواهد بود.

عبدالعظیم حسنی روایت کرده که گفت: امام جواد(ع) فرمود: من از طرفِ خداوند متعال بهشت را تضمین می‌کنم، برای کسی‌که با معرفت و شناختِ حقیقی، پدرم را در توس زیارت کند.

داوود صرمی گفت: از ابی‌جعفر، امام جوادالائمه(ع) شنیدم که می‌فرمود: کسی‌که قبر پدرم را زیارت کند، پاداشِ او بهشت است.

امام هادی(ع)

علی‌بن‌محمد، امام هادی(ع) فرمود: هرکس به‌سوی خداوند حاجتی دارد، به زیارت جدّم علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) به توس رود و با غسل و طهارت بالای سر آن حضرت دو رکعت نماز گزارد و در قنوت نماز از خداوند متعال حاجت خویش را طلب کند، خداوند متعال حاجت او را درصورتی‌که گناه یا قطع‌رحم نباشد، روا خواهد کرد. به‌درستی‌که محلّ قبر آن حضرت، یکی از کاخ‌های بهشت است و مؤمن آن را زیارت نمی‌کند، مگر آن‌که خداوند متعال او را از آتش جهنم آزاد و در بهشت جاودان وارد می‌کند.

برگرفته از کتاب در حریم آفتاب، فرج‌الله نادری، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حج